Prezentacja koncentruje się na różnych aspektach informacji, takich jak ich rzetelność, intencjonalność i wpływ społeczny.
Główne zagadnienia obejmują definicję prawdziwych wiadomości, analizę złośliwych wiadomości, fałszywych informacji oraz dezinformacji.
Omówione są również procesy tworzenia i rozpowszechniania fake newsów oraz rola operatorów cyberpropagandy.
Prezentacja kończy się klasyfikacją fake newsów i wskazaniem ich charakterystycznych cech.
Prawdziwe Informacje (Real News)
  • Definicja: Informacje, które są dokładne, rzetelne i oparte na faktach.
  • Zawierają treści potwierdzone przez wiarygodne źródła.
  • Złośliwe Wiadomości (Malinformation):
    Informacje prawdziwe, ale udostępniane z intencją wyrządzenia krzywdy.
  • Przykłady obejmują ujawnienie informacji prywatnych bez zgody, co może prowadzić do szkód społecznych czy moralnych.
Fałszywe Informacje (Fake News)
Fałszywe Informacje (False News): Ogólne określenie na wszelkie fałszywe treści w mediach, w tym plotki, fake newsy, clickbaity i inne.
Propaganda: Informacje celowo tworzone i rozpowszechniane, aby wzbudzać określone przekonania lub zachowania. Często wykorzystywana w polityce do zdobywania zwolenników lub kształtowania opinii publicznej.
Manipulacja: Wpływanie na percepcję ludzi przez prezentowanie fałszywych lub wybiórczych informacji. Używanie półprawd lub teorii spiskowych do kreowania określonego obrazu rzeczywistości.
Dezinformacja Intencjonalna (Disinformation): Celowe tworzenie i rozpowszechnianie fałszywych informacji w celu wprowadzenia innych w błąd. Może mieć różne motywacje, takie jak zysk finansowy, wpływ polityczny, czy manipulacja społeczna.
Niezamierzona Dezinformacja (Misinformation): Nieświadome rozpowszechnianie fałszywych informacji. Często wynikająca z błędnego zrozumienia faktów lub ich niewłaściwej interpretacji.
Proces Powstawania i Rozpowszechniania Fake Newsów

1

Tworzenie
Fałszywe wiadomości zostają stworzone przez pojedyncze osoby, grupy, organizacje lub boty, które mają na celu manipulację opiniami publicznymi, politycznymi lub komercyjnymi. Wykorzystują one błędy ludzkie, takie jak stronniczość, brak wiedzy, lub techniczne manipulacje, np. zdjęcia czy filmy.

2

Rozpowszechnianie
Fałszywe wiadomości są szybko dystrybuowane za pomocą mediów społecznościowych, gdzie algorytmy sprzyjają viralowemu rozprzestrzenianiu treści wzbudzających silne emocje. Są one również publikowane w mediach tradycyjnych i cyfrowych, które nie sprawdzają faktów lub są stronnicze. Użytkownicy nieświadomie (lub świadomie) udostępniają fałszywe wiadomości w swoich osobistych sieciach, dodając do nich wiarygodności.
Operatorzy Cyberpropagandy
Rola i funkcje
Na szczycie piramidy dezinformacji znajdują się operatorzy cyberpropagandy. Są to jednostki lub grupy odpowiedzialne za ustalanie celów, form i narzędzi dezinformacji. Mogą to być służby bezpieczeństwa poszczególnych krajów lub inne zorganizowane grupy, które używają dezinformacji jako narzędzia w wojnie informacyjnej.
Tworzenie fałszywych treści
Operatorzy cyberpropagandy tworzą fałszywe treści lub całe fałszywe narracje, które mają wpływać na zachowania społeczeństw lub konkretne grupy docelowe. Stosują różnorodne techniki, w tym manipulowanie faktami, tworzenie całkowicie zmyślonych historii, a także techniki multimedialne.
Legalne Narzędzia Dystrybucji i Serwisy Informacyjne
Operatorzy cyberpropagandy korzystają z legalnych narzędzi dystrybucji i serwisów informacyjnych, które nieświadomie lub świadomie powielają fałszywą narrację. Kluczowym elementem jest oderwanie treści od ich pierwotnego, często podejrzanego źródła i nadanie im pozorów wiarygodności przez publikację w szanowanych serwisach.
Konsumenci Fałszywych Wiadomości
Ostatnim ogniwem w łańcuchu są konsumenci fałszywych informacji, którzy dystrybuują je na portalach społecznościowych. Użytkownicy ci przyczyniają się do dalszego rozprzestrzeniania dezinformacji poprzez udostępnienia, polubienia i komentarze, co nie tylko wzmacnia zasięg fałszywych informacji, ale także buduje ich społeczną akceptację. Rozprzestrzenianie dezinformacji w sieciach społecznościowych jest napędzane emocjonalnymi reakcjami i grupową dynamiką.
Klasyfikacja Fake Newsów
Ze względu na dystrybucję
  • Media tradycyjne (telewizja, radio, prasa)
  • Media internetowe (internetowe wydania dzienników, strony informacyjne)
  • Media społecznościowe i platformy mikroblogowe (Facebook, Twitter, Instagram, TikTok)
  • Strony e-commerce i inne platformy cyfrowe
Ze względu na stopień nieprawdziwości
  • Całkowicie zmyślone
  • Zmyślone w części
  • Zmanipulowane (np. prawdziwe informacje przedstawione w złym kontekście)
  • Clickbaity (sensacyjne tytuły nieodnoszące się do treści)
Klasyfikacja Fake Newsów
Ze względu na intencje
  • Intencjonalne (tworzone z celami zarobkowymi, politycznymi, dla żartu, etc.)
  • Nieintencjonalne (wynikające z błędu lub niezrozumienia)
  • Powstałe w procesie dystrybucji (informacje oderwane od kontekstu, np. satyryczne treści błędnie interpretowane jako prawdziwe)
Ze względu na rodzaj treści
  • Satyryczne
  • Mylące
  • Zwodnicze
  • Plotkarskie
  • Pseudonaukowe
  • Konspiracyjne
  • Ekstremalne
  • Społeczne
  • Historyczne
  • Polityczno-gospodarcze
  • Światopoglądowe
Charakterystycznych cech fake newsów

Struktura i Elementy
Fałszywe wiadomości mogą być produkowane i powielane przez bardzo aktywnych użytkowników sieci, którzy wchodzą w liczne interakcje społeczne. Często są to fikcyjne konta lub boty, które generują i rozpowszechniają te treści. Fałszywe wiadomości często celują w określone grupy społeczne, wykorzystując ich specyficzne potrzeby lub obawy, np. fałszywe informacje medyczne skierowane do osób starszych.

Kontekst Społeczny
Fałszywe wiadomości rozprzestrzeniają się znacznie szybciej niż prawdziwe treści, co jest wspomagane przez platformy społecznościowe, gdzie liczne udostępnienia, polubienia i komentarze zwiększają ich widoczność i zasięg. Duża liczba interakcji na mediach społecznościowych jest charakterystyczna dla fake newsów, co przyczynia się do ich viralowego charakteru.

Treść Wiadomości
Fake newsy często są zaprojektowane tak, aby wzmocnić podziały społeczne, skupiając się na kontrowersyjnych i aktualnych tematach. Cechą charakterystyczną jest wywoływanie skrajnych emocji, takich jak strach czy gniew, co ma na celu zwiększenie zaangażowania i rozpowszechnienia treści. Fałszywe wiadomości są często konstruowane w sposób, który ma przekonać odbiorców do określonego punktu widzenia, niezależnie od ich prawdziwości.

Cechy Fizyczne
Fałszywe wiadomości często mają tytuły pisane dużymi literami, z nadużyciem znaków interpunkcyjnych jak wykrzykniki czy pytajniki, które mają przyciągnąć uwagę. Używane są liczne multimedialne dodatki, takie jak zdjęcia, filmy, które mogą być manipulowane, oraz puste lub wprowadzające w błąd linki odsyłające do źródeł zewnętrznych.